Binnen Horst aan de Maas is er sprake van een toenemende vraag naar zorg en ondersteuning van mantelzorgers. Doordat steeds meer ouderen langer zelfstandig thuis blijven wonen, neemt de druk op mantelzorgers toe. Bij het Steunpunt Mantelzorg van Synthese komen steeds meer ondersteuningsvragen binnen. In toenemende mate legt dit een steeds grotere druk op de dienstverlening van Synthese.
Het aantal mensen met dementie in Horst aan de Maas stijgt. Twee jaar geleden waren het er 770, maar dit aantal groeit naar verwachting tot 1400 in 2040. Een deel van deze groep (circa 70 procent) woont zelfstandig, waardoor de druk op mantelzorgers toeneemt. Mantelzorgers doen meer beroep op de huishoudelijke hulpregeling van Synthese. Dit komt mede door de stijgende wachtlijsten bij professionele organisaties vanuit de WMO. Om Synthese te ondersteunen in haar werkzaamheden, heeft de gemeente onlangs besloten de subsidie aan Synthese te verhogen voor 2023 met een bedrag van 120.000 euro. Een klein gedeelte hiervan gaat naar het Steunpunt Mantelzorg, waar informatie, advies en (groepsgerichte) ondersteuning wordt gegeven aan iedereen die zorgt voor een naaste.
Anja Damhuis, mantelzorgondersteuner bij Synthese, geeft aan dat er steeds meer gebruik wordt gemaakt van deze ondersteuning. “Er komen meer vragen binnen vanuit verschillende hoeken”, geeft ze aan. “Vanuit de gemeente wordt er hulp geboden aan mensen die zorg nodig hebben, maar er is soms best een lange wachttijd voordat ze een vraagverhelderingsgesprek krijgen van de gemeente. We hebben het soms over vier maanden of langer.” In deze ‘wachtperiode’ komen deze mensen regelmatig naar Synthese met vragen. “We kunnen dan advies geven over verschillende zaken.”
De vraag naar huishoudelijke hulp onder mantelzorgers is er één die er volgens Damhuis uitspringt. “Hierin zien we echt een toename. Ook worden er veel vragen gesteld over respijtzorg. Als iemand bijvoorbeeld voor zijn of haar dementerende partner zorgt en één keer per week graag naar de zangclub of yoga wil, dan denken we bij Synthese mee over het plaatsen van een vrijwilliger in huis, zodat de mantelzorger even iets voor zichzelf kan doen. Dit is namelijk heel belangrijk.”
Veel mantelzorgers dreigen namelijk overbelast te raken. “De druk op mantelzorgers wordt steeds groter en dat heeft een aantal oorzaken”, legt Damhuis uit. “Ten eerste worden mensen steeds ouder en wonen ze langer thuis. Deze problematiek zien we ook in Horst aan de Maas. Daarnaast worden gezinnen kleiner. Vroeger had je gezinnen met vijf of zes kinderen, tegenwoordig zijn het er vaak nog maar twee. Ook wonen kinderen vaker verder weg. De druk op de kinderen die wel mantelzorgen, wordt dus steeds groter. Daarnaast zien we toenemende personeelstekorten in de zorg.” Mantelzorgers houden veel ballen in de lucht. Ze zorgen voor hun partner of ouder, hebben een eigen gezin, werk en een sociaal leven. Vaak trekken ze pas aan de bel op het moment dat ze overbelast dreigen te raken. “Het is niet prettig dat ze vervolgens geconfronteerd worden met lange wachtlijsten en tekorten in de zorg.” Daarom probeert Synthese ook op andere manieren te helpen. “We gaan met mensen het gesprek aan over wie in hun omgeving een helpende hand zou kunnen bieden. Ook kunnen wij zelf een vrijwilliger inzetten en organiseren we de cursus mantelzorg in balans. Deze is gericht op preventie; hoe kun je voorkomen dat je overbelast raakt?”
Bewustwording
Een belangrijke oplossing van het probleem ligt volgens Damhuis in een stukje bewustwording. “We proberen in dorpen en wijken mantelzorg onder de aandacht te brengen. Het zou goed zijn dat mensen in de naaste omgeving zich bewust zijn van de situatie en ook oog en oor hebben voor de mantelzorger. Hierbij is het van belang om concrete hulp aan te bieden zoals ‘zal ik donderdag koken?’ of ‘ik kan woensdag de tuin wel komen doen’. Dit maakt het makkelijker voor de mantelzorger om de hulp aan te nemen. Daarnaast zouden professionals in de thuiszorg niet alleen moeten kijken naar de cliënt, maar ook naar de mantelzorger. Je moet er een bepaalde alertheid in ontwikkelen.” Erkenning en waardering zijn volgens Damhuis van belang. “Er zijn in Horst aan de Maas al verschillende mooie initiatieven zoals dorpsverbinders die helpen vrijwilligers te zoeken. Het is gewoon belangrijk om naar elkaar om te kijken en ondersteuning te bieden. Een beetje hulp of af en toe een momentje voor jezelf kan veel lucht bieden als je mantelzorger bent.” Preventie is namelijk het belangrijkst volgens Damhuis. “Als mensen overbelast raken, ben je al te laat. We hebben daarom met zijn allen een taak om te voorkomen dat mantelzorgers niet overbelast raken. Dat geldt voor professionals, vrijwilligers en alle inwoners van Horst aan de Maas. Dit moeten we samen doen.”
