Er zijn veel vragen over het gebruik van ChatGPT in het onderwijs. Hoe voorkom je als school bijvoorbeeld dat de chatbot, die gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie en teksten produceert, door leerlingen wordt ingezet om complete werkstukken te maken? En hoe kun je ChatGPT als docent juist in je voordeel gebruiken? “Zie het als verlengstuk van jezelf en niet als bedreiging.”
Vraag ChatGPT naar de uitkomst van een ingewikkelde rekensom en binnen enkele seconden verschijnt het antwoord, desgewenst met uitgebreide uitleg, op je beeldscherm. En heb je een beknopte samenvatting nodig van ‘Het Diner’, de bestseller van Herman Koch die op menig literatuurlijst van middelbare scholieren prijkt, maar heb je geen zin om het boek zelf te lezen? Met ChatGPT is het een peulenschil. Daarmee vormt de chatbot een bedreiging voor scholen, wordt vaak gedacht. Joop van de Venne, studie- en loopbaanbegeleider op het vmbo van het Dendron College, is echter glashelder: ChatGPT biedt zowel docenten als studenten juist een karrenvracht aan kansen. Zelf implementeert hij het gebruik van ‘het taalmodel’, dat wordt getraind op basis van enorme hoeveelheden data, al mondjesmaat tijdens het lesgeven. “ChatGPT gaat nooit meer weg, daar ben ik van overtuigd. Het model staat nog in de kinderschoenen, maar de ontwikkelingen gaan razendsnel. We moeten onze werkwijze gaan aanpassen op het gebruik, en dat heeft enige tijd nodig.”
Protocollen ontbreken
Juist in de razensnelle ontwikkeling van het taalmodel schuilt nu nog de valkuil voor veel scholen. De eerste versie van ChatGPT werd in november van het afgelopen jaar gelanceerd, maar is inmiddels geoptimaliseerd en gefinetuned. Protocollen over de omgang ontbreken echter nog. Laat staan dat iedere docent al weet hoe het taalmodel werkt en toegepast kan worden. “En dit is pas het begin”, weet van de Venne. “We moeten onze ogen er niet voor sluiten. Alle nieuwe ontwikkelingen zijn gevoelig voor misbruik. Je moet goed nadenken over de manier waarop je ChatGPT als school in gaat zetten.” Want dat het taalmodel al gebruikt wordt door leerlingen, daar is de docent van overtuigd. “Ik geef zelf les op het vmbo en ook daar merk ik dat er al voorzichtig wordt gepionierd door leerlingen. En dat is alleen maar goed wat mij betreft, want het kan studenten veel tijd besparen.” Wel gaat het de manier van lesgeven op korte termijn veranderen, zo is zijn verwachting. “Op het moment dat een leerling een werkstuk heeft geschreven, kan de docent niet weten of dit eigen werk is. Daar kom je pas achter door het gesprek aan te gaan. Dat moet meer dan ooit gaan gebeuren. Het nagaan van de reis die de leerling afgelegd heeft om tot het eindproduct te komen, wordt minstens zo belangrijk als het eindproduct zelf.”
Prima toe te passen
Dat heeft als gevolg dat niet enkel de manier van lesgeven gaat veranderen, maar ook de gegeven lesstof. Waar ChatGPT nu nog nieuw is, wordt de chatbot binnen afzienbare tijd omarmd door zowel leerlingen als docenten, voorspelt van de Venne. “Het aantal mondelinge overhoringen zal ongetwijfeld toe gaan nemen. Dat is één van de manieren om te achterhalen of leerlingen de materie ook écht snappen, of dat ze blind koersen op de hulp van kunstmatige intelligentie.” Het wordt dan ook hoog tijd voor overkoepelend beleid op dat vlak, zou je denken. Voorlopig lijkt de overheid echter nog te worstelen met de komst van de intelligente chatbot. “Bij het Dendron College staat dit onderwerp wel op de agenda. We gaan in ieder geval bespreken wat we ermee doen en op welke manier dat moet gebeuren. Ik ben van mening dat het niet verboden kan worden op scholen, maar dat het met de juiste richtlijnen prima toegepast kan worden.”
Bedreiging
ChatGPT kent namelijk ook grootse voordelen, zo is de stellige overtuiging van van de Venne. Voordelen die in de toekomst alleen maar groter gaan worden. “De techniek van ChatGPT gaat overal geïntegreerd worden. Zeker nu de hele maatschappij er, op dit moment nog kosteloos, gebruik van kan maken. Ik zie het dan ook als aanvulling op mijn werk als docent, en zeker niet als bedreiging”, stelt hij. Toch heerst er enige angst dat ChatGPT op termijn mensen gaat vervangen. Die angst is echter ongegrond, vindt de loopbaanbegeleider. “Kunstmatige intelligentie gaat geen dingen oplossen waar ik als mens voor nodig ben. Neem bepaalde emoties, die kent de chatbot niet. Daarbij moet je als mens de teksten van ChatGPT blijven controleren op waarheid. De winst zit in het feit dat de chatbot me kan ondersteunen. Het is een goede en creatieve aanvulling op mijn functioneren. Een persoonlijke assistent die er altijd is. Zo moeten studenten het hulpmiddel ook gaan zien.” De zienswijze van Van de Venne is er eentje die niet door iedereen wordt gedeeld. Veel docenten zien ChatGPT als bedreiging. “Dat begrijp ik wel, maar dat geldt wel vaker bij veranderingen. Toen de rekenmachine op de markt kwam was ook niet iedereen enthousiast. ChatGPT gaat nooit meer weg, dus we kunnen het maar beter in het voordeel van zowel docenten als leerlingen gaan gebruiken.”
Tekst: Jelle van Hees
Beeld: Midjourney AI
