Ze zijn het cement van de samenleving: de duizenden verenigings- en clubmensen, die zich het hele jaar door belangeloos inzetten. Veelal opereren ze op de achtergrond. Vaak zijn ze onzichtbaar, maar altijd onmisbaar. HALLO Horst aan de Maas richt de schijnwerper op deze vrijwilligers, waarvan iedere club, stichting en vereniging er eigenlijk te weinig heeft. Wie zijn deze mensen en waarom zetten ze zich belangeloos in? Deze week vertelt Marianne Baeten (69), als zorgvrijwilliger actief bij hospice Doevenbos, over haar taken en drijfveren.
De paden van Marianne en het hospice kruisten zich ruim acht jaar geleden min of meer toevallig. Voordat ze zich als vrijwilliger meldde bij Doevenbos, zette ze zich namelijk belangeloos en met veel plezier in bij de inburgeringscursus in Panningen. Op het eerste oog heel iets anders dan haar rol als zorgvrijwilligster bij het hospice - ook wel buurtzorghuis genoemd - waar mensen verblijven die in hun laatste levensfase zitten. Toch is er wel degelijk een raakvlak te ontdekken. “De dankbaarheid van de mensen. Die voel ik bij het hospice, maar was er zeker ook bij de inburgeringscursus. Daar kwam ik via Synthese terecht en kreeg ik een soort eigen klasje. De mensen uit dat klasje probeerde ik wegwijs te maken in het Nederlands. Bijzonder leuk en indrukwekkend, maar nadat de overheid besloot dat de inburgeringscursus door de leerlingen zelf betaald moest worden, liep de animo in Panningen terug”, vertelt de Sevenumse. Die terugloop had een uiteindelijke sluiting van deze dependance van Gilde Opleidingen tot gevolg.
Kinderschoenen
Stilzitten was voor Marianne echter geen optie. “Ik ben bewust op zoek gegaan naar een mogelijkheid om iets voor andere mensen te kunnen betekenen. In de krant las ik over een initiatief in Horst voor een hospice en dacht meteen ‘dat lijkt me een prachtige plek om een steentje aan bij te dragen’.” Het idee voor buurtzorghuis Doevenbos staat op dat moment nog in de kinderschoenen. De eerste steen moet zelfs nog gelegd worden. Marianne woonde in die fase diverse vergaderingen bij, waar ideeën en wensen werden besproken. Zo wist ze al gauw dat ze hier op haar plek was en vond wat ze zocht. “Toen het moment dichterbij kwam dat de deuren van het hospice openden, heb ik aangegeven graag iets met m’n handen te willen doen. Ik heb altijd gewerkt bij een drukkerij en ben eigenlijk opgeleid als secretaresse. In die rol heb ik in diverse besturen mijn steentje bijgedragen, maar die combinatie was soms best een uitdaging in combinatie met een druk privéleven.” Een probleem dat ze als zorgvrijwilliger bij Doevenbos niet meer heeft. Bij het hospice, dat zeven jaar geleden de deuren opende, was ze dan ook direct op haar plek. “Eén keer per week ben ik hier een dagdeel te vinden. De taken variëren, maar er is ook altijd tijd voor een praatje met onze gasten. De klok is hier niet meer belangrijk”, legt ze uit.
Laatste levensfase
Marianne is één van de tientallen vrijwilligers die ervoor zorgen dat alles in het hospice op rolletjes loopt. Naast een ervaren team van verpleegkundigen, hebben ook zij zo een belangrijk aandeel in het geheel. “Er lopen hier zestig tot tachtig vrijwilligers rond. Dat lijkt wellicht veel op het aantal gasten dat hier verblijft, maar er zijn behoorlijk veel disciplines.” Er ligt bijvoorbeeld een grote tuin om het kleinschalige buurtzorghuis, die onderhouden moet worden. “Daar hebben we een aantal vrijwilligers voor. Net als klusjesmannen voor de reparatie van allerlei zaken en een ‘team welzijn’ dat met massages en dergelijke zorgt voor fijne momenten in de laatste levensfase van onze gasten. Er is ook een sfeergroep die zich bezighoudt met bloemschikken. Het zorgt voor prachtige creaties die het buurtzorghuis opfleuren en soms sluit één van de gasten zelfs aan om mee te helpen.” Daarnaast wordt er iedere dag vers gekookt in het hospice door één van de kookvrijwilligers. “En de boodschappen worden tweemaal per week door vrijwilligers gehaald. Voor het strijken van de was is twee tot drie maal per week een strijkvrijwilliger aan het werk in het Doevenbos. Er zijn dus best veel vrijwillige handjes nodig”, legt Marianne uit.
Verkeerd beeld
Want dat is waar het om draait in het hospice; zorgen dat de gasten een fijne laatste levensfase hebben. Het is een warme en huiselijke plek, waar zowel gasten als families zich op het gemak voelen. “Het hoeft allemaal vooral niet te klinisch. Dat past bij wat we hier voor ogen hebben.” Het hospice is een plek waar het leven en de dood samenkomen. Ook de vrijwilligers worden daarom vaak geconfronteerd met het einde van iemands leven. “Vooraf dacht ik daar veel moeite mee te hebben, maar dat komt ook omdat ik een verkeerd beeld had van een hospice. Ik dacht dat de mensen hier de hele dag in bed lagen te wachten op het moment waarop ze sterven. Dat is allesbehalve het geval”, vertelt Marianne. “Het verschilt per persoon, maar hier worden nog spelletjes gedaan met gasten, mensen komen nog buiten en maken nog volop praatjes. Wanneer er iemand sterft komt dat soms best wel binnen, omdat je toch een band opbouwt in de periode dat ze hier verblijven. Soms ga je naar huis en vraag je je af of je de persoon in kwestie de volgende keer nog kunt spreken. Daar leer je mee omgaan, mede door de fijne sfeer die hier hangt.”
Relativeren
Marianne zet zich in voor de gasten van het hospice, maar krijgt ook van hun naasten de nodige waardering. “Het is een enorm dankbare taak om je als zorgvrijwilliger in te zetten op deze plek. Van naasten hoor ik vaak dat ze zich eindelijk weer familie voelen, in plaats van verzorger of mantelzorger. De stap naar een hospice is soms een lastige afweging, maar heel vaak zien we families hier weer opbloeien. Het is fijn om dat voor mensen te kunnen betekenen”, stelt ze. Haar vrijwilligerswerk zorgt ook bij Marianne zelf voor een stukje relativering. “Wanneer je hier de deur binnenstapt, besef je dat alles waar je je druk om hebt gemaakt of boos over was, maar relatief is. Dat maakt ook dat ik hier heel goed op m’n plek ben. Zo voelt dat voor mij.” Hospice Doevenbos kan altijd nieuwe vrijwilligers gebruiken. Geïnteresseerden kunnen een kijkje nemen op doevenbos.nl
Tekst: Jelle van Hees
Een onmisbare vrijwilliger binnen uw vereniging of stichting opgeven voor deze rubriek? Stuur een e-mail naar redactie@hallohorstaandemaas.nl onder vermelding van ‘Vrijwillig in de spotlights’
