Hoofdrol bij bevrijdingsconcert is voor Hegelsoms zestal dat door 'wreed oorlogsgeweld' om het leven kwam
Hegelsom staat zaterdag 6 mei uitgebreid stil bij 75 jaar bevrijding. In de Hubertuskerk wordt aan de hand van woord, beeld en muziek het verhaal van Hegelsom in de Tweede Wereldoorlog verteld. In eerste instantie stond het evenement in 2019 al op de kalender, maar toen gooide de coronapandemie roet in het eten. "Het wordt echt een bijzonder indrukwekkend geheel."
Hegelsom werd na 1 augustus 1942 nooit meer helemaal hetzelfde. Het dorp liep op die zomerse dag tijdens de Tweede Wereldoorlog een levenslang litteken op. Zes inwoners kwamen 's nachts om het leven bij 'wreed oorlogsgeweld', zoals de krant het in de dagen die volgden omschreef. Het ging mis toen een aangeschoten vliegtuig zodanig in de problemen raakte, dat het bommen moest lossen. Deze kwamen terecht op de Bosstraat. Bij huize Saris stonden vijf man achter een muur te kijken naar de gebeurtenis. Zij werden na de bominslag onder het puin bedolven. Aan de overkant van de straat viel het zesde slachtoffer. Een rondvliegende granaatsplinter werd haar fataal.
Allerlaatste eerbetoon
Op 3 augustus, twee dagen na de rampzalige gebeurtenis, werden de zes te ruste gelegd op het kerkhof van Hegelsom.
De opzet van het gebeuren was in eerste instantie heel klein
Het hele dorp liep uit en bracht ze een allerlaatste eerbetoon. Het is één van de aangrijpende oorlogsverhalen die vertelt wordt tijdens 'Het Hegelsomse verhaal'; een bevrijdingsconcert dat tot stand kwam nadat Muziekvereniging St. Hubertus, gemengde zangvereniging Egelsheim, Vocal Group Happy Sound, Stichting Heemkunde Hegelsom en de Hubertus parochie de handen ineen sloegen. In eerste instantie deden ze dat al in 2019, vertelt Nelly Dekker, die namens Heemkunde Hegelsom het draaiboek van de twee uitvoeringen verzorgde. "We waren toentertijd al best ver met de voorbereidingen en hadden al één en ander op papier. Er kon helaas een streep door. De opzet van het gebeuren was in eerste instantie heel klein, maar gaandeweg kwam er steeds meer bij wat onderwerpen, verhalen en muziekstukken betreft. Begin dit jaar hebben we de draad weer vol goede moed opgepakt, en zijn we erin geslaagd een een bijzonder en indrukwekkend geheel te smeden."
Ooggetuigen van toen
In de Hubertus parochie vloeien zaterdag muziek, beeld en woord samen. "We vertellen het verhaal van Hegelsom in de oorlogsjaren tussen 1939 en 1945. In het verleden hebben we een aantal ooggetuigen van toen gesproken. Die geluidsopnamen zijn te horen, begeleid met muziek van de fanfare, de zangvereniging en Vocal Group Happy Sound." Eén onderdeel van de muzikale omlijsting wordt gevormd door een lied dat werd geschreven over die tragische gebeurtenis op de Bosstraat, waar ook bewegende beelden van toen bijdragen aan een indrukwekkende vertelling. "Het lied is nooit eerder ten gehore gebracht. De tekst is geschreven op een bestaande melodie en iemand van de fanfare heeft er een arrangement bij gemaakt. Beide koren zingen het onder begeleiding", vertelt Nelly.
Er zit een chronologische opbouw in het verhaal
Vrolijker van toon
Voor een aantal van de bezoekers, die zaterdag bij één van de twee uitvoeringen aanwezig zijn, zal 'Het Hegelsomse verhaal' de nodige herinneringen doen opborrelen. Onder de aanwezigen zijn ook de twee jongste kinderen van de twee Hegelsomse gezinnen die op 1 augustus in één klap wees werden, nadat beide ouders het leven lieten bij de bominslag op de Bosstraat. "Er zit een chronologische opbouw in het verhaal dat we vertellen. In het begin is het allemaal vrij triest, maar op het moment dat de bevrijding dichterbij komt, wordt de omlijsting ook vrolijker van toon", legt Nelly uit. "Buiten worden bovendien legervoertuigen tentoongesteld en wordt er gezorgd voor passende aankleding."
De hoofdrolspelers
Nadat de twee vertellers - de ene doet het in het Nederlands, de ander in het Hegelsoms dialect - hun laatste woorden gesproken hebben en de laatste muzikale noten hebben geklonken, kan er in en om de Hubertuskerk nagepraat worden.
Een kop koffie en een bevrijdingskoekje
"We kunnen ons voorstellen dat daar behoefte aan is na het zien van de indrukwekkende vertelling", spreekt Nelly haar vermoedens uit. "Daar worden verdere herinneringen opgehaald met een kop koffie en een bevrijdingskoekje." Dat kan dan bijvoorbeeld bij het oorlogsmonument voor de zes die op 1 augustus 1942 het leven lieten. Want zij vormen misschien wel de échte hoofdrolspelers van 'Het Hegelsomse verhaal'.
Tekst: Jelle van Hees
Beeld: Nelly Dekker