Komen er wel of geen windmolens in Horst aan de Maas? Dat vraagstuk houdt de gemoederen al enige tijd bezig. Een informatieavond in Melderslo die Stichting Tegenwind, het collectief dat ageert tegen het plan om ‘windreuzen’ in deze gemeente te plaatsen, onlangs organiseerde, trok honderden geïnteresseerden. Velen van hen maken zich zorgen over de eventuele gevolgen die windmolens met zich meebrengen, onder andere op het gebied van gezondheid. Zorgen die wethouder Thijs Kuipers, als portefeuillehouder energietransitie belast met de kwestie, zich prima kan voorstellen. Sterker nog: ook hij is ervan overtuigd dat windmolens, indien deze te dicht bij woningen worden geplaatst, gevolgen voor de gezondheid kunnen hebben. “Juist daarom zal de gemeente ook zorgen dat windmolens niet te dicht bij woningen worden geplaatst en zich verder aan alle wettelijke normen houden”, aldus Kuipers.
Nee, een hoofdpijndossier wil wethouder Thijs Kuipers de eventuele komst van windmolens naar Horst aan de Maas zeker niet noemen. Dat is het pas wanneer iets niet meer uit te leggen valt. En hoewel het in dit geval misschien niet de uitleg is die iedereen wil horen, is het verhaal wat hem betreft nog steeds zo helder als kristal: een energietransitie is broodnodig willen we iets doen aan klimaatverandering.
Maatschappelijk vraagstuk
En dat moet snel gebeuren ook, want anders zadelen we volgende generaties met een groot probleem op. “Het is de ongemakkelijke waarheid. Klimaatverandering is een groot maatschappelijk vraagstuk, waarvan we inmiddels gelukkig allemaal erkennen dat het er is. De verschrikkelijke gevolgen daarvan hoef ik niet meer uit te leggen. Wel is het onze taak om te zorgen dat we er daadwerkelijk naar gaan handelen, om verandering teweeg te brengen.”
Ambitie
Om een duit in het zakje, dat verandering heet, te doen, wordt er in Horst aan de Maas gemikt op de komst van zeven windmolens én zo’n 350 hectare aan zonneparken. Dat is de ambitie die de gemeenteraad eerder heeft vastgesteld, mede op basis van een enquête over dit specifieke onderwerp, gehouden onder de bevolking van deze gemeente.
Radarzone en de Maas
Aan de hand van een belemmeringenanalyse werden vervolgens verschillende potentiële gebieden om windmolens te plaatsen onderzocht. Daaruit bleek slechts één locatie geschikt: het gebied Hoogheide/Witveld. “Vanwege uiteenlopende redenen vielen diverse andere plekken af. De radarzone van het militaire vliegveld Volkel, natuurgebieden en ook de Maas vormden een belemmering. Vervolgens is om iedere dorpskern en woning in het buitengebied een cirkel getrokken om voldoende afstand tot woningen te kunnen garanderen. Er bleef één stukje op de kaart over waar we de turbines in nabijheid van elkaar kunnen plaatsen. Op iedere andere plek zouden ze voor meer overlast zorgen”, stelt Kuipers.
Zorgen
Dat er weerstand zou komen - onder meer van tegenstanders die zich verzamelden onder de vlag van Stichting Tegenwind Horst aan de Maas - vindt hij volstrekt logisch. “Ik kan me de zorgen heel goed voorstellen.” Ook Kuipers maakt zich namelijk best een beetje zorgen. “Over de schoonheid van windmolens kun je twisten, maar over het feit dat ze hinderlijk geluid produceren niet. Dat dit geluid gevolgen kan hebben voor de gezondheid, daar ben ik ook van overtuigd. Dat wil ik ook op geen enkele wijze bagatelliseren. Geluidshinder met eventuele gezondheidsrisico’s als gevolg, is het grootste nadeel van windmolens. Mensen maken zich daar begrijpelijkerwijs zorgen over.” Aan iedere alternatieve manieren om energie op te wekken, kleven echter nadelen en beperkingen, legt Kuipers uit. “We hebben niet de luxe om vanwege de nadelen zomaar opties van tafel te vegen. Dan zeggen we tegen onze kinderen en kleinkinderen ‘succes ermee’. Links- of rechtsom moet er iets veranderen.”
Richtlijnen RIVM
Toch zorgen de eventuele effecten op de gezondheid voor hoofdbrekens, geeft de wethouder grif toe. “Ik ben geen arts en ook geen geluidsdeskundige, daarom volgen we strikt de richtlijnen van het RIVM. We moeten vertrouwen op de specialisten op dit gebied. Hun kennis is vertaald in milieu- en gezondheidsnormen, waar we ons uiteraard aan houden bij de eventuele plaatsing van windmolens.” Om de gezondheidsrisico’s die windmolens met zich meebrengen verder te duiden, organiseert de gemeente op woensdag 7 juni een sessie over dit onderwerp met onafhankelijke specialisten. Het gaat daarbij om een openbare bijeenkomst, waarbij iedereen welkom is. “Want ik besef maar al te goed dat gezondheid niet te koop is”, verduidelijkt Kuipers.
Geen hosanna-praatje
Dan de ‘ongemakkelijke waarheid’, waarvan Kuipers in Horst aan de Maas de verkondiger is. Hij wil het verhaal niet mooier maken dan het is. “Het is allesbehalve een mooi ‘hosanna-praatje’”, vertelt hij. “Klimaatverandering is een gigantisch vraagstuk dat door mensen veroorzaakt wordt. Als we niet als de wiedeweerga maatregelen nemen, laten we een vreselijke wereld voor onze kinderen achter. Dat is duidelijk.”
Dat niet alleen de landelijke politiek, maar ook de Horster gemeenteraad het daar mee eens is, bleek in een eerder stadium al. In het ‘Kader voor Opwekking van Duurzame Elektriciteit (KODE)’, het document waarin de kaders en doelen aangaande energie zijn vastgelegd, staat het bovendien zwart op wit: Horst aan de Maas moet aan de bak op het gebied van energietransitie. “Alle registers moeten open om te doen wat nodig is, zodat we klimaatverandering een halt toe te roepen. We kunnen daarbij niet op één paard wedden”, doelt Kuipers op alternatieven ten opzichte van windmolens.
Beperkingen
“We moeten fors minder energie gaan gebruiken en alle technische mogelijkheden aangrijpen om energie duurzamer op te wekken. Dus we gaan ook meeprofiteren van wind-op-zee, meer biogas produceren én investeren om op termijn over veilige en betaalbare kernenergie te kunnen beschikken. Dat laatste duurt echter nog minstens twintig jaar en is relatief duur. We gaan ook alle daken en parkeerplaatsen volleggen, maar de opbrengst daarvan is hoogstens 8 procent van onze energiebehoefte Zo kleven er aan alle alternatieven ten opzichte van windenergie de nodige nadelen en beperkingen.”
Haalbare kaarten
Voor Horst aan de Maas blijven er op dit moment slechts twee haalbare kaarten over, die op relatief korte termijn gerealiseerd kunnen worden: windmolens en zonneweides. Met laatstgenoemde zit de wethouder echter nog behoorlijk in zijn maag. “We hebben het alsmaar over 350 hectare aan zonneweides in Horst aan de Maas. Om een aanzet daartoe te maken, lopen er gesprekken met grondbezitters aan de Dorperpeelweg in America. Het gaat daarbij om enkele tientallen hectares, maar bij lange na niet de 350 waar we het over hebben. Dat gegeven zorgt bij mij voor buikpijn.”
Lastige afweging
Want wat als de gemeenteraad uiteindelijk besluit dat er geen windmolens in Horst aan de Maas komen? “Die hebben een lastige afweging te maken in dit geval. De gestelde doelen uit KODE blijven, met of zonder windmolens. Wat is het alternatief? Nóg meer hectare zonneweides? Daarnaast zijn zonneweides voor de eindgebruiker, inwoners van Horst aan de Maas in dit geval, ook een veel duurdere optie.” Het andere uiterste is dat de volledige energietransitie in Horst aan de Maas van tafel wordt geveegd. Ook een onwenselijk resultaat, zo lijkt het. “Daarom is mijn verhaal de ongemakkelijke waarheid”, verduidelijkt Kuipers. “Aan alle alternatieven kleven nadelen, net zo goed als aan windmolens.”
Vervolg
Op dinsdag 11 juli spreekt de Horster gemeenteraad over het onderzoek om aan de Witveldweg en op Hoogheide windmolens te plaatsen. Als de meerderheid aangeeft niet langer achter die ambitie te staan, dan gaat het plan van tafel. Dan kan de gemeenteraad een andere plek voor windmolens of meer zonneweides aanwijzen, of de ambities om klimaatverandering tegen te gaan, opgeven. Mocht het college echter groen licht krijgen om de plannen verder uit te werken, dan volgt er begin 2025 opnieuw een besluitmoment. Daar valt dan de definitieve beslissing. Wanneer ook deze positief uitvalt, zullen de wieken van de windmolens in Horst aan de Maas naar verwachting voor het eerst in 2030 hun rondjes draaien.
Tekst: Jelle van Hees
Beeld: Arcadis - één van de scenario’s uit milieutechnische studie
