In de afgelopen jaren is het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) enorm gegroeid en steeds meer bedrijven werken met zzp’ers. Het komt echter regelmatig voor dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. In dat geval lijkt het alsof iemand als zzp’er actief is, terwijl in werkelijkheid sprake is van een verkapt dienstverband.
In 2023 oordeelde de Hoge Raad dat bezorgers van Deliveroo (een bedrijf dat maaltijden thuis bezorgt), die op basis van een overeenkomst van opdracht en dus als zzp’er werkzaamheden verrichtten voor Deliveroo, aangemerkt dienden te worden als werknemers in loondienst van Deliveroo. De bezorgers waren volgens de Hoge Raad dus schijnzelfstandigen. Mede naar aanleiding van deze uitspraak is een wetsvoorstel ingediend om het onderscheid tussen zelfstandigen en werknemers te verduidelijken. Het voorstel moet nog naar het parlement.
Schijnzelfstandigheid wordt als een ongewenste situatie gezien, aangezien dit voor zowel de opdrachtgever als de zzp’er oneerlijke voordelen oplevert ten opzichte van een werknemer in loondienst. Zo wordt er geen loonbelasting afgedragen of premies voor sociale verzekeringen (zoals de WW) betaald. Voor een schijnzelfstandige heeft het echter ook nadelen. Immers, zzp’ers worden niet beschermd door het arbeidsrecht; denk daarbij aan doorbetaling bij ziekte of bescherming tegen ontslag.
Schijnzelfstandigheid brengt voor zowel de opdrachtgever als de zzp’er risico’s met zich mee. Beiden kunnen worden geconfronteerd met naheffingen of boetes van het UWV of de belastingdienst. Als een zzp’er wordt aangemerkt als een werknemer, dan kan deze ook een beroep doen op de werknemersbescherming. Daarmee loopt de opdrachtgever bijvoorbeeld het risico dat hij met terugwerkende kracht salaris verschuldigd is over perioden dat de zzp’er door ziekte niet kon werken. Ook kan de samenwerking met de schijnzelfstandige niet zomaar worden beëindigd.
Heb je als zzp’er vragen over de verhouding met je opdrachtgever, wil je als ondernemer meer informatie over de risico’s van schijnzelfstandigheid of wil je hulp bij het opstellen van overeenkomsten met werknemers of zzp’ers? Neem dan contact op!
Jasper Verhagen, Van der Putt Advocaten
